گفت‌وگو با شالیزه عارف‌پور كارگردان «حيران»: با ترس از نمايش واقعيت‌ها نبايد صحنه را خالي كرد

شاليزه عارف‌پور كارگردان فيلم «حيران»كه در زمان اكران عمومي اين فيلم در ايران حضور نداشت، اين روزها كه فيلم در شبكه نمايش خانگي عرضه شده است، درباره‌ي اولين ساخته‌ي بلند سينمايي‌اش گفت: اميدوارم «حيران»لااقل اين‌بار در پخش رسانه‌هاي خانگي ديده شود. چراكه اميدوار بودم ساخت اين فيلم و به تصوير كشيدن يكي از مشكلات جامعه،خانواده‌ها و شهروندان و مخاطبان را درگير و متاثر كند.
كارگردان اين فيلم در گفت‌وگويي با خبرگزاري ايسنا با اشاره به اكران عمومي محدود "حيران" عنوان كرد: اتفاقي كه براي اكران اين فيلم افتاد به شدت دردناك بود و مهجور بودن اين فيلم در اكران مسلما براي من بسيار ناراحت‌كننده بود.
او با بيان اين‌كه در زمان اكران اولين ساخته‌ي بلندش در ايران نبوده اظهار كرد:مي‌دانم كه پخش‌كننده اين فيلم از ماه‌ها قبل در تلاش بود تا اين فيلم را در يكي از گروه هاي سينمايي به نمايش در آورد اما نمي‌دانم چه كساني و با چه سليقه‌هايي به دسته‌بندي فيلم‌ها مي‌پردازند و بر چه اساس يا فاكتوري نام‌هايي مانند فرهنگي،خاص يا هنري را بر روي فيلم‌ها مي‌گذارند؟
كارگردان «حيران» ادامه داد: علي‌رغم تمام تلاش‌هاي تهيه‌كننده و پخش‌كننده ،اين فيلم در زمان اكران در گروه فيلم‌هاي فرهنگي قرارگرفت و در نمايشي بسيار محدود تنها 17 يا 18 روز و در 5 سالن و آن هم به شكل تك سانس و در ساعت‌هاي نامناسب به نمايش در آمد. در واقع هيچ چيز اين قضيه به اكران شبيه نبود. گويي قرار بر ديده نشدن «حيران» بود، در حالي كه مضمون و نوع نگاه اين فيلم پتانسيل ارتباط و جذب مخاطب را دارا بود و فكر مي‌كنم كه اگر به شكل درست به نمايش در مي‌آمد، مردم هم از آن استقبال مي‌كردند.
اين كارگردان با اشاره به نمايش‌هاي خارجي اين فيلم عنوان كرد: «حيران» در نمايش‌هاي خارج از ايران با استقبال بسيار خوبي مواجه شد. نگاهي تازه به مقوله عشق و موضوع مهاجرت از جمله مباحثي بود كه باعث شد ايرانيان و غير ايرانيان با فيلم ارتباط خوبي برقرار كنند. ولي افسوس كه هم‌وطنانم در كشور خودم با اكران آنچنان نامناسب موفق به تماشاي فيلم نشوند.
عارف‌پور درباره‌ اين‌كه چرا به اين شكل اكران تن داده بود هم توضيح داد: زماني طولاني صرف شد اما در نهايت علي‌رغم تمام تلاش‌هاي مصطفي شايسته (پخش‌كننده فيلم) با نااميدي كامل به اين نتيجه رسيدند كه انگار تصميم بر اين است فيلم اينگونه اكران شود.
كارگردان «حيران» در بخش ديگري از اين گفت‌وگو درباره نگاه رخشان بني‌اعتماد و شباهت اين فيلم به آثار اين كارگردان عنوان كرد: علاقه من به سينماي اجتماعي و طبيعتا نوع نگاه و شيوه فيلمسازي رخشان بني‌اعتماد يكي از دلايل همكاريم با ايشان بود و طي سال‌ها همكاري از او بسيار آموخته‌ام و تأثير همان آموزه‌ها و هم سليقگي‌ها مي‌تواند باعث شباهت‌هايي كه به نظر شما آمده باشد. البته اين‌بار حضور رخشان بني‌اعتماد در مقام مشاور و تهيه‌كننده در كنارم بي‌نهايت ارزشمند و حتي به مراتب آموزنده‌تر بود. خانم بني‌اعتماد برايم همراهي صميمي، پشتيبان و هميشگي است و دوباره در كنار او بودن برايم تجربه‌اي بي‌نهايت گران‌بها بود.
او درباره‌ي تاثير حضور رخشان بني اعتماد در زمان فيلمبرداري«حيران»توضيح داد:رخشان بني اعتماد سعي مي‌كرد حتي المقدور سر صحنه نيايد تا فيلم آنطور كه من تشخيص مي‌دهم پيش رود و بعدها شائبه‌اي به وجود نيايد ولي طبيعتا در كل سعي مي‌كردم تا جايي كه لازم است از تجربيات ايشان استفاده كنم.
عارف‌پور درباره‌ حضور باران كوثري نيز در فيلم «حيران» گفت: «باران» را از سال‌ها قبل مي‌شناختم و با خصوصيات وي و توانايي‌هاي بازيگري‌اش آشنا بودم. از همان ابتدا كه جرقه‌هاي اوليه طرح به ذهنم زده شد به «باران» براي نقش «ماهي» فكر مي‌كردم و در اين رابطه با نغمه ثميني كاملا هم عقيده بوديم و فيلمنامه براساس حضور او نوشته شد و پس از اتمام به رخشان بني‌اعتماد و جهانگير كوثري ارايه شد.
از حضور زنده‌ياد خسرو شكيبايي در اين فيلم ياد كرد و افزود: اين فيلم آخرين حضور خسرو شكيبايي در سينماست و براي من كاركردن با ايشان اتفاق بسيار ويژه‌اي بود. قبلا در «سارا» و «درد مشترك» تجربه همكاري با خسرو شكيبايي را داشتم و از همان زمان سوداي همكاري با ايشان را داشتم. او علي‌رغم بيماري و كسالتش، انرژي بي‌نظيري براي كار مي‌گذاشت كه بي‌شك الگوي گران‌ قدري براي جوانان ما بود. به هر حال حضور او در اين فيلم براي من تجربه ويژه‌اي بود و تأثير و جذابيت شخصيت پدربزرگ به اين مسأله برمي‌گردد كه جان‌بخش آن خسرو شكيبايي بود.
كارگردان «حيران» درباره‌ اين‌كه چقدر از نقش پدربزرگ حيران به نظريات زنده‌ياد شكيبايي بر مي‌گشته هم توضيح داد: با وجود اين‌كه از ابتدا نقش پدربزرگ براي او و با توجه به خصوصيت‌هاي خاص وي نوشته شده بود و او نيز بسيار پايبند و متعهد به اصل فيلمنامه بود. اما نوع بازي و شيريني ذاتي او بود كه به مراتب نقش را جذاب‌تر كرد.
عارف‌پور در بخش ديگري از اين گفت‌وگو درباره‌ي سينماي اجتماعي و سختي‌هاي اين ژانر خاص به صحبت پرداخت و گفت:سينما و مشخصا سينماي اجتماعي آيينه‌اي از واقعيت‌هاي جامعه است و با به تصويركشيدن موضوعات قابل بحث و جدي در پي نگاهي نقادانه به جامعه و پيرامون است. ولي متأسفانه در شرايط فعلي مسوولين تاب رويارويي و چه بسا نقد آن را ندارند.به همين دليل پرداختن به موضوعات اجتماعي هيچ گاه مورد حمايت لازم قرار نمي‌گيرد و كما اينكه در موارد متعدد همين موضوع موجب مي‌شود كه فيلمسازان وفيلمنامه‌نويسان خيلي كمتر به سراغ اين نوع سينما بروند. هميشه يكي از دغدغه‌هاي ذهني من مسأله مهاجرين و مهاجرت بوده و قصد داشتم با ساخت اين فيلم تأثير و دريچه‌اي تازه در نوع نگاه مردم به اين مقوله باز كنم. خصوصا نگاه‌هايي كه نسبت به مهاجرين و به ويژه مهاجرين افغان وجود دارد. چراكه معتقدم اگر افرادي خارج از كشور خود مرتكب كارهاي غيراخلاقي مي‌شوند اصلا قرار نيست مشكلات يك عده معدود به كل جامعه آنها تعميم داده شود.
عارف‌پور در عين حال گفت: اما زماني كه به من اجازه داده نمي‌شود كه فيلمم را به شكلي درست به نمايش بگذارم تمام راه‌ها به روي من فيلم‌ساز بسته مي‌شود و شايد به همين دليل است كه اين روزها فيلمسازان كمتر به سراغ ژانر اجتماعي مي‌روند. هرچند كه به شخصه بر اين باورم كه با ترس از نمايش واقعيت‌ها، نبايد صحنه را براي نوعي ديگر از سينما كه در شرايط فعلي در جريان است، خالي كرد.
او با تاكيد بر اينكه در «حيران» قصد نداشته صرفا به بحث افغاني‌ها و زندگي و مشكلات آنها بپردازد،تصريح كرد:قصد داشتم با نگاهي واقعي داستان عشقي را بازگو كنم كه مسائل فرهنگي-اجتماعي در آن تاثير بسزايي گذاشته است. اين فيلم ممكن بود در هر جاي دنيا و با هر مليت و قوميتي ساخته شود. در واقع مساله من در اين فيلم اين بود كه هم مساله مهاجرت را مورد نظر قرار دهم و هم به اين نكته بپردازم كه زنان ايراني براي گرفتن حق اقامت براي همسر و فرزندان خود دچار مشكل هستند.
در بسياري از نقاط دنيا زنان مي‌توانند براي همسر و فرزندانشان در كشور خود اقامت بگيرند. اما در ايران اگر يك زن ايراني با فردي خارجي ازدواج كند بايد همسر و فرزند او براي ورود به ايران ويزا بگيرند. اين مساله براي من بسيار مهم بود و تفاوت و نابرابري ها ميان زن و مرد در جامعه‌ي ما بسيار زياد است و متاسفانه حقوق برابر در قوانين ما پيش بيني نشده و فقط در حد شعار و در ظاهر اتفاقاتي افتاده است.
عارف‌پور در بخش ديگري از گفت‌وگويش درباره پايان بندي «حيران» خاطر نشان كرد: پايان‌بندي فيلم در واقع همان پايان تلخ رفتن «حيران» بود. با صحنه پاياني، تماشاگر مي‌تواند تصوري اين‌چنين داشته باشد كه ممكن است، «حيران» دوباره بازگشته باشد.
او درباره حضور فرهاد اصلاني و ژاله صامتي در اين فيلم هم اظهار كرد: فرهاد اصلاني را از سال‌ها پيش و از زمان تئاتر «عشق‌آباد» مي‌شناختم. از همان زمان به نظرم بازيگري توانا و ويژه بود و از همان ابتدا به وي براي نقش پدر فكر مي‌كردم. هميشه از بازي‌هاي درخشان، ژاله صامتي لذت برده بودم و در خاطرم مانده بود و براي همين به نظرم زمينه‌اي كاملا مناسب براي نقش آسيه (مادر ماهي) بود.
عارف‌پور به حضور و نقش مهرداد صديقيان در «حيران» اشاره كرد و افزود:در ابتدا خيلي اصرار داشتم كه حتما نقش «حيران» را يك افغاني بازي كند، اما با زمان كمي كه داشتيم، تمام گزينه‌اي مطابق با تمام ويژگي‌هاي «حيران» پيدا نكرديم و به همين دليل به سراغ يك بازيگر ايراني رفتيم و مهرداد صديقيان به خوبي از عهده اين نقش برآمد.
او در ادامه به تاثير حضور و تهيه‌كنندگي جهانگير كوثري و رخشان بني‌اعتماد اشاره و عنوان كرد: بي‌نهايت از تجربه همكاري با ايشان خوشحالم و اميدوارم تمام كارگردان امكان و فرصتي داشته باشند تا با تهيه‌كنندگاني از اين دست همكاري كنند.
اين كارگردان هم‌چنين به همكاري‌هاي بسيار خوب حسين جعفريان، فيلمبردار اين فيلم پرداخته و اظهار كرد:حسين جعفريان در اين راه، همراه،‌دوست و همكاري بسيار خوبي بود و همكاري ايشان مانند تصاويري كه درفيلم وجود دارد به نوعي استثنايي محسوب مي‌شد.
عارف‌پور در پايان گفت‌وگويش هم با اشاره به عرضه اين فيلم در شبكه‌ نمايش خانگي تصريح كرد: اميدوارم فيلم «حيران» اين بار ديده شود و تماشاگران بيشتري داشته باشد. چراكه براي من حتي يك تماشاگر هم مهم است و دوست دارم مردم كشور خودم هم اين فيلم را ببينند.
به گزارش ايسنا،«حيران» براساس متني از نغمه ثميني به روايت قصه دختري روستايي به نام ماهي با بازي باران كوثري مي‌پردازد. او با جوان مهاجر افغاني با نام «حيران» كه نقش آنرا مهرداد صديقيان بازي مي‌كند آشنا مي‌شود و با وجود مخالفت‌هاي خانواده با او ازدواج مي‌كند، پيوندي كه پيامدهاي بسياري را به دنبال دارد.

0 نظرات: